Maraş Katliamı (19-26 Aralık 1978)

Tarihimiz katliamlarla, acıyla, gözyaşıyla dolu… Koçgiri, Dersim, Malatya, Maraş, Çorum, Sivas, Gazi, Suruç, Roboski… Bunları duymalı, unutmamalı ve unutturmamalıyız.

42 yıl önce Maraş’ta Alevilere yönelik, MHP’li ülkücü teröristlerin başını çektiği korkunç bir katliam düzenlendi. Resmi verilere göre 120 kişinin öldürüldüğü söylense de katliama tanık olanların ifadesine göre bu sayı ne yazık ki 500’ü bulmakta… Bu katliam, sıradan bir mezhep çatışması yahut sağ-sol meselesi değildi. Faşist terörün doruğa ulaştığı, çocuk-yaşlı demeden insanların öldürüldüğü bir vahşetti. Arkasında MİT ve kontr-gerilla da vardı. Temel nedeni ise o dönem başbakan olan Ecevit’e sıkıyönetim ilan ettirmek ve 12 Eylül faşist darbesine giden yolu hızlandırmaktı.

Neler oldu…

19 Aralık günü saat 21.00’de Sovyet karşıtı Güneş Ne Zaman Doğacak filminin gösteriminde Çiçek Sineması’na ses bombası atıldı ve cihat sloganlarıyla seyirciler kışkırtıldı. İlk başlarda bu bombayı atanların solcular olduğu söylense de sonraları Ülkücü Gençlik Derneği üyesi olan Ökkeş Kenger’in (Şendiller) attığı ispat edildi. Kışkırtılan kitleler ses bombasından sonra CHP il binasına yürüdü ve saldırdı.

Ardından ülkücü teröristler, daha sonraları katliamda direnişin simgesi olacak Yörük Selim Mahallesi’nde, Alevilerin ve devrimcilerin olduğu bir kıraathaneyi bombaladı. Bu saldırıda Gıjık Dede (Sabri Özkan) hayatını kaybetti. Dönemin Kahramanmaraş Valisi Tahsin Soylu, askeri birlikler gönderilmesi talebinde bulunsa da bu talebi reddedildi.21 Aralık’ta ise TÖB-DER’li iki solcu öğretmen (Hacı Çolak ve Mustafa Yüzbaşıoğlu) katledildi. Ertesi gün camilerde Cuma namazı esnasında ‘’Komünistler toplandı, camileri yakacaklar; bir Alevi öldüren beş sefer hacca gitmiş gibi sevap kazanır.’’ şeklinde provokasyonlar yapıldı. Ardından faşist güruhlar örgütlü ve kalabalık bir şekilde camiden çıkıp, devrimci öğretmenlerin cenaze törenine saldırdı. Polis ve asker müdahale etmedi. Üç kişi öldürüldü.

23 Aralık günü gelip çattığında ise polisler sözde ‘’polis-halk çatışmasını önlemek adına’’ geri çekildi ve çeşitli yerlerden getirilen faşist militanlar, aylar öncesinde işaretlenen Alevi evlerini yakıp yıkarak insanları vahşice katletti. Devlet bu katliama göz yumuyorken; devrimciler, Aleviler ile birlikte barikat kurup büyük bir anti-faşist direniş örneği sergiledi.

Maraş Katliamı’nda ülkücü teröristler 11 yaşındaki Ali Tıraş’ın, kollarını bacaklarını kesip kazana attılar. Anne karnındaki bebekler; dinsiz, imansız, komünist ilan edilerek satırlarla katledildi, kadınlar tecavüze uğradı, insanlar yakıldı, ağaçlara çivilendi… Katliamdan üç gün sonra ise 26 Aralık’ta on üç ilde sıkıyönetim ilan edildi ve Kayseri’den askeri birlikler getirildi.

Olayın arka yüzü...

Aslında katliamın arka yüzünü irdelediğimizde bunun 19 Aralık’tan öncesine uzandığını görebiliriz. O dönemlerde Elâzığ, Erzincan, Sivas, Malatya gibi çeşitli yerlerde de faşistler prova niteliğinde saldırı örgütlüyorlardı fakat bunun en büyüğü Maraş’ta gerçekleşti…

Dikkat çekmemiz gereken önemli noktalar var.

Örneğin:
-Aylar öncesinde nüfus sayımı bahanesiyle Alevi evlerinin işaretlenmesi ve evlerde kaç kişinin yaşadığının öğrenilmesi…
-Milli piyangocu görünümündeki 26 kişinin saldırıdan hemen önce kente girmesi… (Sonraları, piyangocu olmadıkları anlaşılmıştır.)
-ABD Büyükelçiliği Kâtibi 1. Alexander Peck’in katliamdan önce Maraş’a gelerek sağ parti yöneticileri ve iş adamlarıyla görüşmesi… (Aynı kişi Çorum’da da katliamdan önce görüşmeler düzenlemiştir.
-Ecevit’in gizli belgelerinde Türkeş’in, MİT’in, Haluk Kırcı ve çeşitli kişilerin katliamdaki rolü vesaire…

Örnek verebileceğimiz çok fazla durum söz konusu.

Maraş’ta yaşananlar, 42 yıl geçmesine ve delillerine rağmen hâlâ aydınlatılmadı. Katliamın müdahil avukatları Ceyhun Can, Halil Sıtkı Güllüoğlu, Ahmet Albay ise kimliği belirsiz (aslında belirli) kişiler tarafından öldürüldü. Göstermelik yargılamalar, idam cezaları verilmiş olsa da bunlar sonrasında bozuldu. Aksine 12 Eylül'den sonra katliamın suçu, daha fazla kişinin katledilmesini önleyen solcuların/devrimcilerin üzerine yıkılmaya çalışıldı. (Hamit Kapan) Bu sahte iddiaları kabul etmeleri için Filistin askılarıyla, falakalarla, elektrik ve çeşitli yöntemlerle işkenceye maruz bırakıldılar. Katliamda birincil dereceden rol oynayan 68 kişi hiçbir zaman bilinmedi. Olayın ardından istifa eden dönemin İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı, katliamın açığa çıkartılması için özel bir ekip görevlendirse de raporun içeriği gizli tutuldu. Bu vahşeti örgütleyen katiller ise devletin çeşitli kademelerinde milletvekili olarak yer aldılar. Örneğin sinemayı bombalayan Ökkeş Kenger (Şendiller) 1991 yılında Refah Partisinden 19.Dönem Kahramanmaraş milletvekili seçildi. Alevilerin yüzde sekseni ise kenti terk etti…

Maraş Katliamı’nı düzenleyen zihniyet hâlâ sürüyor. Hâlâ çeşitli yerlerde evlerin duvarına ‘’Defol Alevi’’ gibi yazılar yazılıyor ve devlet buna göz yumuyor. Onlar hep öldürdüler, yakıp yıktılar. Biz öldürenlerden olmadık. Çünkü biz: ‘’Gönül çalamazsan aşkın sazını / Ne perdeye dokun ne teli incit / Eğer çekemezsen gülün nazını / Ne dikene dokun ne gülü incit.’’ diyenlerdeniz. Çünkü bizim dinimiz sevginin, kardeşliğin dini. Bu köhne düzeni ancak Alevi-Sünni ve Türk-Kürt gibi ayrışmalar yaşamadan, tüm işçi sınıfının birleşmesiyle ve beraber mücadele etmesiyle yıkabiliriz. Yeni Maraş’ların, Çorum’ların, Sivas’ların yaşanmaması dileğiyle…

Sevgiyle kalın…

‘’Hor baktık mı karıncaya

kırdık mı kanadını serçenin
vurduk mu karacanın yavrulusunu
ya nasıl kıyarız insana?’’

(Hasan Hüseyin Korkmazgil)